ZEI TIN DAH KAN SAK CIO? Part (1)

ZEI TIN DAH KAN SAK CIO? Part (1)

                   Cate Tuan Za Kip Thawng        

IKor. 3:10,11,16,17  ITim. 3:15

Nan nih cu Pathian inn zong nan si fawn. Pathian nih pahrang a ka pek mi kha ka hman i inn sak a thiam ngaingai mi bantuk in inn saknak ding a hram kha ka bunh, cun a dang pakhat nih a cungah khan a run sak. Sihmanhselaw zeitindah kan sak ti ka a hohmanh kan i ralrin awk cio a si. Zeicahtiah Pathian nih Jesuh Kri lawnglawng cu a hram caah khan a chiah cang i hram dang zeihmanh chiah awk ding a um ti lo....Pathian bgiakinn nan si kha nan hngalh i Pathian Thlarau nan chung i a um zong kha nan hngalh. Cucaah a hohmanh nih Pathian biak inn cu a hrawh ahcun, amah cu Pathian nih a hrawh ve lai. Zeicah tiah Pathian biakinn cu a thiangmi a si i nanmah hrimhrim cu a biakinn cu nan si tiah IKor. 3 10-17 chung ah a kan ti.

Zei tin dah kan sak cio tiah ti tik ah, zei dah kan sak mi cu a si, Pathian biakinn khi a si. A hlan ah cun Pathian biakinn cu thing le lung in rak sak mi inn hna khi an si tawn. A tu ah cun Cathiang nih Pathian biak inn cu nanmah hi nan si a ti caah, kut sak mi biakinn khi Pathian biak inn a si ti lo ti a  fiang cang. Kanmah tu hi Pathian biak inn cu kan si. “Nan nih cu” a ti caah pumpak mi pakhat lawng cu Pathian biakinn a tling kho lo ti a fiang. Minung zeimaw zat a fun tom mi khi a chim duh mi a si.

Sihman seh law ka tlai sual a si ahcun hi ca nih hin zeitindah Pathian innchungkhar chungah kan umtu kan ziaza a si awk a si tikha an chimh lai; Pathian innchungkhar cu a nungmi Pathian krifabu, biatak a dirkamhtu le biatak i a tungpi kha a si tiah ITim. 3:15 chung ah a kan chimh. Pathian inn chung ah a innchung khar mi an um, a inn chungkhar minung cu a inn chung ah cun an um. Pathian inn cu a nungmi Pathian Krifabu a si.

Cu caah zei tin dah kan sak cio ti tik ah, tlakrawh in maw, thing in maw ti lei kam, sak nak ih hman mi thingle rua lei khi si lo khin , zeiti khin dah kan sak ning a si ti lei tu khi chim duh mi a si..

Innsa tu lehtama kutzungthiam pa nih inn a sak hlan ah khin a inn pungsan le pianhmang cu (design) a mah ah a suaicia dih mi a um. A pianhmang a um le a ruahcia mi ning in a hun sak tik ah inn taktak cu a hung lang. Krifabu Pathian inn zong hi sak a si hlan ah Pathian ah a pianhmang le a si ning ding le a sak ning ding vial te a rak um cia dih mi a si. Cu ning ih sak a si ah cun Pathian lungchung ih a rak ruah cia mi ning bak in a hung chuak ve ko lai. Cu Pathian suai mi pianhmang le design cu (Pathian lungput le ruahnak cu) Baibal thiang ah hin fel te in hmuh khawh a si. Cu caah kan innsak mi hi zei tin dah kan sak cio timi le Pathian design suai ning in kan sa maw sa lo ti i zohhliahnak ding caah cun a design suai mi a tialnak Baibal chung bia hi a tahnak ding cu a si  a hau.

Nihin ah krifabu a ti cio mi tampi um a si tik ah, ho paoh nih mah hi tak bik le si bik ih i ruah cio khi a si fawn. Mipi santlailo tam deuh caah cun lungar ih vaivonh a fawi te. Kan bu a tak zia chimh nih kan thiam cio qung. Ai, zei a va si hmanh ah nihmanung bik ah cun Bawipa hmai ah kan dir dih te lai ih zei tin dah kan sak cio ning a si, a tak maw tak lo ti kha a kan zohhlilah te lai si. Cu caah cu nikhua ih mual kan pho nak hnga lo le Pathian cohlan mi a si khawh nak ding ah cun Baibal chung bia hmang in kan sak ning hi i chek cio tuah hnik uh sih.

Minung nih kan mah tha ti ning in inn kan sak cio bantuk in Pathian inn (krifabu) zong hi mitampi nih cun mah duhning le tha ti ning in a sa thluahmah mi kan um hna. Minung nih a tha tiah a ruah mi lam a um, sihmansehlaw, a donghnak ah cun thihnak lam a phak pi tu lam a um tiah Phungthlukbia. 16:25 ah a chim. Minung kan mah tha ti ning hi Bawipa ti ning a si ve lemlo.

I. Pathian ti ning lo ih sak le thil tuah qih a nunzia

A. Moses le puan biakinn. Ex. 25:8-9,40

Pathian nih Egypt in a chuah mi a mihna sin ah hi ti hin bia a chim. Biakinn pakhat an ka ser piak lai i cu ti cun an lakah ka um lai. Ka umnak le a chung thilri vialte hna cu kan hmuhsak lai mi phunsan ningin na ser hna lai ti hi a si.

A um tu ning cu Pathian nih a umnak ding inn cu a mah te nih a design le a pungsan a ser ti nak a si. Mi nih an duh paoh in Pathian inn pungsan ser khawh a si lo ti nak a si. Bu nih kal ning le danlam nak tampi an i ngeih cio. Tha ti ning a lawh cio lo caah a si. Pathian cu minung nih a tha an ti ning in an ser mi inn ah cun a um lai lo ti cu a fiang. A umnak ding inn cu an sak piak tik ah amah pungsan suai ning le a duhning in sak mi inn a si lai ti a fiang.

Pathian chim lo zu le va hmanh nih minung nih a tha ti in a ser piak mi inn le bu ah cun sau an um khawh lo cu. Sau an um tawn ko na ti men lai, innka na hun ni kha cu inn ih na vulh mi saram a tlau ni a si ko lai. A chuak colh lai. Va nih a umnak ding bu cu a duhning in a mah te in a ser. Cenghnia nih a umnak ding kua cu a duhning in a mah te in a ser ve. Pathian hi kan duh ning le a tha kan ti ning in ser mi inn ah a um kho mi a si lo. Cu ti si sehlaw, a um nak ding inn pungsan zong a kan chimh a hau lem hnga lo. A tu cu kan hmuhsak laimi pungsan ningin na ser hna lai, ka umnak le a chung thilri vialte hna cu a ti bak.

Kan pupa hna nih khan, Pathian kan sinah a um ti hngalhnak thlam kha thetse ram ahkhan an rak i ngieh ko...Moses nih a hmuh mi pungsan ning khan tuah a si....Si hmansehlaw Pathian nih Vancung hi ka qhutnak a si i vawlei hi ka kelamh a si. Zeibantuk inn dah na ka sak piak lai? Khuazei ah dah kaa dinhnak ding hmun cu a si? Hi thil vial te hna a sertu hi keimah ka si lo maw? tiah Bawipa nih a ti.

Cu Pathian tining pungsan in sak mi inn ah cun Pathian cu a um taktak ko. Cu ka hmun ah Pathian nih minung he hawikomnak a ngei tawn. Pathian sin raithawi an duhtik zong ah a umlo nak hmun in a ngah lo, a umnak inn hmun rori in thawi a si.  Raithawi le Pathian biak tik zong ah mahduh ning in biak le thawi sawhsawh hi a ngah lo lawng si lo in kan caah chiatnak tu a tlunter tu ding an si ti philh lo ah a tha.

Cu cu Nadab le Abihu kong ah kan hmuh khawh. Annih nih mei-laknak-kheng cu an i lak veve i a chung ah mei an chiah i a cungah zihmui an phulh i Bawipa hmai ah a thianglo mi mei cu an thawi, nawl a pek lo mi hna kha. Cun Bawipa hmaika in mei a hung chuak i a kangh hna i Bawipa hmaika ah cun an thi. A thawi ding ning cu Lev. 16:12 ah a chim mi kan hmuh khawh. A fial lo mi an pek ruang ah an thi beh ko. Tlangbawi ngan Aaron tefa kan si ai tiah duh paoh in thawi a ngah lo. Lev. 10:1-2.

Nihin zong ah Pathian rian ka quan sawk lai tiah Baibal sianginn hna kai ih pum i pek zong hi a si tuk  lem lai lo hih. Lahkhah pek ruang le ei ruang hna ih Pathian rian ka tuan ti zong a dik lem lai lo. Pathian rian ah hin cun zanghlei cawi ih taimat thluk tuk ih Pathian fial lo mi tiang quan khi tih a nung ngai mi thil a si. Kan bu kal ning cio, kan Pathian biak ning cio hi Pathian timi ning he a tlak maw tlak lo ti hi i zohhliah cio ko tuah uh si. An ka biak hi san a tlai lo tiah Pathian nih a kan ti ve sual lai. Thil tha kan tuah ti na lak ah Pathian chiatserhnak tu kan cung ah a phan ve sual lai ti qih a nung tuk mi a si.

Uzzah kong zong ah tih a nun zia kan hmuh than rih. IChan. 13:7-10;15:11-15 chung kha rel hmanh. Pathian kuang kha Abinadab inn khan cawleng thar cung in an kalpi i Uzzah le Ahio nih khan cawleng cu an mawngh. Cun David le Israel mi vialte kha Pathian hmai ah cun an thazaang dihlak le hla le tingqang le thonglawi le khuangtete le sumsel le muko he tiah thanuam in an um. Khidon phuhri an va phak tikah cawtum cu an lumhrilh caah Uzzah nih cun kuang kha tlaih awk ah a kukt in a hei banh. Cun Bawipa thinhunnak cu Uzzah cungah cun a alh i kuang kha a hei banh caah a thah i cuka ah cun Pathian hmai ah a thi. Oh, Uzzah nih cun Pathian kuang a tla sual lai, pakhatkhat a cang sual lai ti sian lo ruang ah zaanghlei cawi in a hei domhtlaih cu va si kaw, zei a si hmanh ah, Pathian fial lo mi a si ah cun Pathian cu bomh i tim lo seh law a qha deuh ko hi teh. Pathian fial lo ning ih tuah nak nih kan cun ah Pathian thinhunnak tu a phak ter deuh.

Hi a ruang cu, a hme 11-15 ah a lang ko. David nih Pathian kuangkha, ka timhpiak mi hmun ah nan hunpi nak hnga nan unau le he i thenh tuah uh tiah Levi mi hna kha a chimh. A voi hmasabik ah khan nannih nih nan put lo caah Bawipa kan Pathian nih kan cung ah a thinhunnak a llangh ter: zeicahtiah kannih nih hiti hin tuah awk a si lai ti i fehter cia mi ning khan kan zohkhenh lo tiah a ti hna. A fiang mi cu Pathian ti ning le fial ning in biakam kuang an kal pi lo ti hi a si. Fiallo mi pa i pek tuk zong a poi, fial ning lo pi ih thil kalpi zong a poi chinchin. Pathian thinhun nak a tlun ter tu an si.

B. Slomon Temple

          Solomon temple kong kan zoh tik ah hi inn hi Solomon nih a mah duh ning pungsan in a sa lo ti fiang te in kan theih khawh. IChan. 28:11-19 kan zoh tik ah a hmebik in a nganbik tiang inn sak ding ning le thil chiah ding ning tiang kha David sin ah Pathian nih a rak theih ter, a rak chimh dih. Cucu David nih a fapa Solomon sin ah cun a chimh qhan dih ve. Mah vial te hi Bawipa nih cu kong i a kut in a qial mi khan a mah nih cun a fian ter, a ruam am ning in tuah ding mi rian vial te cu tiah IChan. 28:19 ah kan hmuh. Hi ning hin Solomon zong nih a sak ve ih cu Pathian ti ning ih sak mi temple ah cun Pathian cu a um ve taktak ko.

Cu temple chung ih thil tihnung a cang mi hna tlawm pal zoh tuah hnik uh sih. IIChan 26:16-20 chung kan zoh tik ah Uzziah siangpahrang pa cu aa rawk nak ding ah a hun i porhlaw.Bawipa a Pathian sin ah zumhtlaklo in a um i zihmui biaktheng i zihmui khangh awk ah khan Bawipa biakinn ah cun a lut. Sihmanhselaw tlangbawi Azariah nih Bawipa tlangbawi a ral a qha mi sawm riat he a hnu in an zulh; cun Uzziah Siangpahrang cu an donh i, “Uzziah, nangmah nih Bawipa sinah zihmui khangh cu na tuah awk a si lo, sihmanhselaw Aaron fapa hna tlangbawi hna zihmui khagtu ding i thian ter mi hna lawnglawng nih khan an tuah awk a si. Thil hmaan lo na tuah caah hmunthiang chung hin chuak tuah, cun hi nih hin Bawipa Pathian sinin upatnak zeihmanh an tlunh lai lo,” tiah an ti. Khi tik ah Uzziah cu a thin a hung ih zihmui khanghnak ding cengceh pakhat aa put i tlangbawi hna cungah a thin a hun tikah khan, Bawipa inn chung, zihmui biakqheng pawng, tlangbawi hna hmaika ah khan a cal ah thinghmui hma a chuak ko. Tlang bawi hna nih a ran nak in an zuan hnawh ih an chuah. Zeicah tiah Bawipa nih a tuk cang ti a si kha. A thih ni tiang thinghmui  zawtnak a ngei. Mi thinghmui a si lan. Siangpahrang ih a rian cu ramuk ding a si ko. Rai va thawi lengmang ding a si lo. Tlangbawi a rian cu raithawi ding a si ram va uk len ding a si lo. Pathian fial lo ning thil tuah cu qih a nung hringhran.

IIChan. 33:4-11 chung kan zoh than a si ah cun Manaseh kong kan hmuh than. Annih nih cun Jerusalem khua Bawipa inn chung ah khan biakqheng a ser hna. Cun Hinnom fapa nelrawn ah khan a fapa hna cu raithawinak ah a khangh hna i khuavang kawh le litin le eih kha a lenh i thitlawn thiam le hnamngei kha kha aa roih tawn hna. Bawipa nithmuh i thil thalotampi kha a tuah i a Bawipa thin kha a phawh. Cun amah nih a sermi siasal milem cu Pathian inn chungah khan a chiah. Judah mi le Jerusalem mi cu a lem khawh hna caah Israel mi hmai i Bawipa nih a hrawh mi miphun hna nak khan thatlonak tam deuh an tuah.

Bawipa nih Manaseh le a mi hna sinah khan bia a chim ko na in zeihmanh ah an reel lo. Cucaah Bawipa nih an cungah Assiria siangpahrang raalkapbu ralbawi kha a ratpi hna i annih nih Manasseh cu sio in an sio i dar hreng an khenh i Babilon ah an kalpi. Bawipa fial lo ning ih thil tuah cu salcan nak a si ko.

Hi hna hi biakam hlun chung ih kan zohchun awk hna an si. Pathian fial lo mi nih, Pathian fiallo le ti lo ning in rian quan hi zei tluk in dah qih a nun ti a kan fian ter ko.  Pathian nih biakinn a sak ter tik paoh ah a ruam-am vial te cu a mah nih a suai dih ih a sak ter mi hna sin ah a chim dih ih cu ti ning cun inn cu an sak piak tawn. Cu ning te ih sak mi inn cu a umnak ah a hman tawn ti hi a si.

II. BIAKAM THAR AH SAKDING NING A CHIMHMI.

Kan Baibal kan zoh tik ah Biakam hlun ah cun inn cu thing le lung ih sak mi a chim duh, cu caah Pathian nih sak a fial tik zong ah a hman ter mi hna zong vawlei lei thil le ri lawng te an si ve. A tung a vang tiang in a bit a kauh tiang in a chim. Nihin Biakam thar chan ah cun thing le lung le tlakrawh ih sak mi biak inn khi Pathian biak inn a si kho ti lo. NANNIH CU PATHIAN BIAK INN NAN SI  a kan ti cang. Nannih a timi ih a sawh duh mi cu Khrih a zum ih Khrih pennak chung ah a phan ih Khrih lu nih a penmi a takpumchung ih unau rual hna khi, (KRIFABU) a chim duh mi a si. Kan sak ning cio bel a lo dih men lai lo. A qha maw tha lo, a hman maw hman lo ti hi kan mah ruahnak in cuai i thlai hna hlah uh sih. Pathian lei kong kau ruah tik paoh ah kan ruah nak hi dai te in rak i din seh law a tha cem. Zeicah tiah Pathian nih van le vawlei a ser tik ah si seh, khamhnak rian a tuan tik ah si seh, Baibal a tial ter tik zong ah si seh minung kan ruah nak, chia le tha hngalh nak, hi cu ruahnak a hal mi kan hmu bal lo. Amah Pathian nih tha a ti ning tu in thil hi a kal pi lengmang ko. Cungnung bik Pathian pei a si cu. Kan nih nih meeting tuah ih i ceih ih lungtling i cachung in qial mi hna Bawipa lungtlin ter awk ih thla hei cam ve hna cu, a si duh lo. Pathian ruahning tu khi qawmpi ko uh sih. Kan ruahning hi Pathian ra kan tawmpi ding in kan ti ah cun Pathian nak in a ruat kho deuh mi kan lo sual lai.

A si ah cun Biakam thar chung ah cun Pathian inn, Krifabu cu zei tin dah sak a si ti kan zoh lai ih, cu hmang in kan nih teh kan sak ning cio hi zei tih dah a si? ti i zohhliah tuah hna uh si. Kan mah duh in maw kan sak, Baibal chimhning he a tlak maw?

1) Inn min.

Nihin ah Krifabu ti ko bu ih cu “krifabu” timi lawng ih lungtling lo ih a dawh taktak mi min thatha hna a bunh lengmang mi krifabu tampi um a va si. Kan min bunh mi hi Cathiang chimh mi he a tlak maw. Cathiang chimh mi min hman lo ih mah phuahchom mi min hman hi a poi lem hnga maw? Poi lem lai lo na ti kho men. A poi lemlo a si ah cu Cathiang ih chimmi cu a bia pi lem lo ti nak a si lai cu. Cathiang hi hman zong ah qha a dang chap zong ah poi lo ti tluk a va si hnga ti ko. Aw, Baibal chimh mi min hi a biapi tuk teh.

Inn satu cu lehtama (kutzungthiam) hna an si. Inn a ngei tu pa hi thing le rua kong zong thei lo bak mi pa va si ko tuah seh. Lehtama hna nih an theih deuh. A hman bak ko. Thlahnih thum pi khi inn an sak nak cu a si cang. Inn an dih tik ah a satu Lethama hna nih cu inn ah an min an qial na hmu bal maw. A satu lehtama hna min qial ding si seh law inn ngei tu min nak in lehtama pa min hi kan khua chung inn kip ah a tam deuh hnga ti ko. Lehtama nih cun thlanhri puai in a sa ko na in rian quan tu lawng a si. Inn ngei tu tak tak a si lo. Cu caah a lim tik ah a min bunh a si lai lo, inn ngei tu pa nih, thingphel te zong a tawng ve lo mi nih, dawh ngang in a min a qial lai ih a inn ka luhnak zawn ah cun a bunh ko lai.

Krifabu cu Pathian ta a si. Thawngthachim tu le a dang hna cu inn sak nak ca ih rianquan awk ah hlan mi lehtama bantuk ceo kan va si hna. Cu caah inn kan sak tik ah a lim cang ka te in kan mah min a langh awk a si lo. Inn ngei tu Pathian min a langh deuh awk a si. Pathian inn cu A nung mi Pathian Krifabu hi a si. Cucu Pathian pek mi min cu a si.

A si ah cun krifabu hi Pathian nih zei bantuk min dah a pek ti hi zoh tuah hna uh sih. Lamkaltu 11:26 kan zoh tik ah Paul le Barnabas le krifabu chung unau rual hna an i pum i cawnpiaknak hna an ngeih tik ah, cu Antioch khua ah cun pei Jesuh zultu hna kha “Krifa (or) Kristian” tiah an ti hna cu. A sullam cu Kri zul pawl ti nak a si. Khrih bantuk ih a nungcang ih khua a si ih a chim areel mi hna pawl, Khrih bantuk ti nak khi a va si ko. Krifa a si lo ah Kristian timi min hi Pathian bia ah hmuh khawh a si. Krih zultu krifabu hna auhnak ah hman a si.

Rom. 16:16 chung kan zoh tik ah cun “Nan nih cu unau hnamhnak in pakhat le pakhat i biachawn u. Khrih ta a si mi krifabu vialte nih salaam an in kuat hna” ti a si. Hika ah ah hin cun KHRIH TA A SI MI KRIFABU tiah ti a si.

ITim. 3:15. chung kan zoh tik ah “Sihmanhsehlaw ka tlai sual a si ahcun hi ca nih hin zeitindah Pathian innchungkharchungah kan umtu kan ziaza a si awk a si tikha an chimh lai; Pathian innchungkhar cu A NUNGMI PATHIAN KRIFABU, biatak a dirkamhtu le biatak i a tungpi kha a si” tiah a si. Biakam thar chung ah hin Pathian krifabu a ti nak hi vawi 12 hmuh khawh a si.

Nihin ih krifa a ti mi hna nih cun Pathian biachung ih Pathian pekcia mi min kha kan i rinh kho ti lo ih, a tha kan ti khawh lo ca ah a si ko lai dah ka ti,  KRIFABU, PATHIAN  KRIFABU timi pin ah mah duh mi cio kha chap a si. Mah qha timi cio kha chap a si. Pathian nih cun krifabu min a pek mi cu Baibal chung ah hmuh khawh in a um ko. Ziah Baibal chungbia cu kan i rinh ko lo. Kawlram chung minung, kawlram uknak chung a um mi kan si ah cun cozah nih, upadi nih,  ram min cu UNION OF MYANMAR si seh a ti mi cu chap le hlonh khawh a si lai lo teh. Kan zuh, kan chap ah cun cozah pi timi thil a lungtling lo ih a doh tu TAPUNG teh kan si ko lai. Van lei cozah uknak chung um kan si, Uktu cu Pathian a si. A upadi cu Baibal a si. A ram min zong cu ah cun ANUNGMI PATHIAN KRIFABU tiah fiang te in a langh ter ko.

Bu min an bunh ning hi a phun phun in a um. A cheu nih cun Pathian nih tuah a kan fial mi serh le sang le tuah awk hna uar tuk ruang ah cucu min ah a bunh mi an um. Tahchunnak ah, Vakal uh law khuazakip ah thawngtha vachim uh..azum mi cu...TIPIL nak va pe hna uh (ti va pilh hna uh) a kan timi kha i lak in nihin ah cun bu a hung dir ih TIPIL KRIFABU ti a si. Thawngthachimh a kan fial mi uar ruang ah “gospel” timi “thawngtha” min kha bu min ah i bunh ih GOSPEL  CHURCH ti ban tuk hna a um.

A cheu nih cun Pathian hmanrua a si mi Pathianmi hna kha an uar tuk caah cu Pathian mi hmanhna min kha i lak ih bu min ah a bunh mi zong an um. Tahchunnak ah, LUTHEREN KRIFABU ti te hna WESLEYAN CHURCH  ti te hna bantuk khi.

A cheu cu an i thawh ih Krifabu i thit hruai ding nih Baibal mi a kan cawnpiak mi hna khi hei uar deuh ruang ih cucu bu min ah a lak mi zong an um. Tahchunnak ah Krifabu cu krifaupa (Elders) hruai nak in kal hi Biakamthar cawn piak nak a si. Cu krifaupa cu presbyteros timi Greek holh in hram a thok mi a si. Cucu i lak in PRESBYTERIAN CHURCH tiah min bunh a si.

A cheu cu krifahna khua an sak nak ram min hna khi bu min ah a bunh mi zong an um. Tahchunnak ah England ram ih krifahna cu CHURCH OF ENGLAND tibantuk hna khin.

Nihin kan ram hna ah hin cun miphun le hnam min hna i lak in bu min bunh mi tampi hmuh khawh a si cang. A cheu cu an uar mi an mi phun chung ih pa le tluk ih an ruah mi minhna khi i lak in bu min ah a bunhmi zong tampi hmuh khawh a si cang. Zei a va si hmanh ah, zeitluk min thatha a va tam ko hmanh ah Bawipa min pek mi te tu khi i tlaih in dir pi ko uh sih. TIPIL cu bu min ih bunh ding a kan fial mi si lo in a tuah ih va tuah ding tu khi a si deuh. GOSPEL “THAWNGTHA” ti zong hi min ih i bunh ding si lo in a chimh tu in chimh ding mi a si. PRESBYTEROS ti zong hi bu min ah i bunh ding si lo in krifaupa hruai tu hna chimh duhnak ah hman ding a si deuh. Pathian  mi hman minung hna min zong khi uar tuk ih mah uar mi cio i lak ih bu min bunh ding a si fawn lai lo. Kei cu PAUL, kei cu PETER, keicu APOLLOS, keicu JESUH KHRIH ta ti ih a hmanrua minung ih a rakbuai ve lengmang mi Korin khua ih Anungmi Pathian Krifabu hna khi Pathian duh zawng a si lo. Cu ti ih minung uarbul ngeih lungthin khi Khrih takpum a thenthek dih tu lam a si. Paul nih Pathian biak inn (anungmi Pathian Krifabu) a hrawh tu cu a mah kha Pathian nih a hrawh ve lai a ti. Jesuh min hi uar ko uh sih, cu min hlei in kan mah khamhnak caah Pathian nih min dang a pek mi vawlei ah an um lo. Pathian min hi uar ko tuah uh si. A min cu sang ah hlorh in umchin ko seh. A hlei ce in a krifabu cu Pathian a mah ta a si caah, inn ah cun a ngei tu pa min a langh bantuk khin, Pathian zong a inn a si mi Krifabu ah cun Amah Pathian min lawng lang ve seh.

(2) A HRAMPI (foundation)

Krifabu a ti cio mi nih biak inn nganpipi an sak na hmuh tawn ko lai. Sak an vun i timh paoh ah innhram lung khi phun le thlak a si tawn. Pastor sawhsawh cu di  a riam lo a picang deuh pawl khi hman an si tawn. Inn hram ah an hman mi cu LUNGPI KHRIH si lo in vawlei ih lung taktak maw tlakrawh maw an si tawn. Paisa zeimawzat dih in ropi ngai in an sak mi khi mi sawh sawh an ap ter lo. Pathian sin ah ap nak kan ngeih lai an ti tik ah an mah bu cio chung in pa cem can ah a dir kho mi nih ap a si tawn.

Krifabu a tak ah cun innhram dang mi zeihmanh nih thlak khawh le derhthan khawh a si ti lo. Innhram LUNG  cu a mah Khrih kha a si. Cu cung ah sak chin vima a si. IKor. 3:11 nak chung ah “Zeicah tiah Pathian nih Jesuh Khrih lawnglawng cu a hram caah khan a chiah cang i hram dang zeihmnah chiah awk ding a um ti lo” tiah a ti bak ko. A DANG CHIAH AWK DING A UM TI LO a ti hnu ih Jesuh Khrih a si lo mi Jesuh lungpi ai ah lungdang kan chiah khi cu Pathian krifabu a tak a si lo nak langh ter tu a si ko.

Minung hi zeitik hmanh ah krifabu sak nak caah innhram lung a si kho bal lo. Mi cheu nih cun Peter sin ah pei Jesuh nih “Nang cu lungtum, Peter, na si. Cun hi lungpi cungah hin ka krifabu ka bunh lai cu cucu thihnak hmanh nih a tei kho lai lo” Mt. 16:18 tiah a ti cu. Peter zong kha inn hram lung a si ve kho ko an ti tawn. Hi ka zawn ah hin lung a chimhnak hmun hnih kan hmuh khawh. Nang cu LUNGTUM na si a ti. Cu lungtum cu Peter a si tak ko. Cun Hi  LUNGPI CUNG AH a ti mi LUNGPI cu Khrih a mah kha a si IKor. 10: 4. Cu caah Peter nangmah cung ah ka krifabu ka derh lai, nang innhram na si lai a ti duh nak a si lo. Jesuh Lungpi cung ah krifabu cu inn bantuk in sak a si lai ih cu LUNGPI cung inn sak nak ah khan hmanrua ah lungtum a si mi Peter kha hman a si lai ti nak tu a si. Amah Peter ban tuk in kan nih unaurual hna zong lungnung tete kan si cio hna. Innhram cu kan si kho lo. Jesuh Khrih pin ah hram dang a um kho lo, a mahbel kan nih cu cu inn sak nak caah (krifabu sak nak caah lungnung bantuk in hmankhawh mi kan si. Cu ding ah cun rak i pe ve uh a kan ti. IPet. 2:5 “Nanmah zong kha, lungnung bantuk in  ra tuah u law thlarau biakinn saknak caah cun i hmang tuah u. Cuka ah cun a thiangmi tlangbawi bantuk in cohlan awk a tlak mi thlarau raithawinak kha Jesuh Khrih thawng in Pathian cu na pek chanh lai” a kan ti.

(3) PHUNG LE PHAI, UPADI

Minung sermi le derh mi bu hna cu a derh tu hna nih a qhabik lai tiah an ruah mi ning in phung le phai le upadi cu ser a si. Cu phungphai le upadi sernak bawmtu ding ah Baibal caang hi zeimaw zat cu an lak. Pathian bia he hlat taktak cu an ngamh cio rua lo dah ka ti. Thil pakhatkhat kong ceih le ruah qi a si tik ah, “cuka Baibal caang ah cun, cuti cun a ti” ti si ti lo in “Kan bylaw number cuzat ah cu ti cun a um” ti tu hi i tlaih cio a si. Baibal nih hin cun meeting nak le bia i ruah qi nak ah khin cun hmun a ngei sawtsai lo. Pulpit cung bel ah pumhchiar te in Baibal nih cun hmun a lak ka ti hnga maw, hmun kan pek ve ka ti hnga dik.

Pathian krifabu taktak a si mi chung ah cun minung nih a tha tiah i ruah qulhmalh hnu ih cauk chung ih qial ih cucu mah nun hruai tu le krifabu hruai nak ih hman cu a si kho lo, bylaw le upadi nih krifabu cung ah nawl a ngei kho lo, Jesuh Khrih lawng hi Bawi a si. Abia lawng hi Pathian krifabu ih a upadi umchun cu a si. Hawidang bantuk in khua kan ruah khawh lo ruang ih phungphai le upadi kan hei ser lo khi cu a si lo. Mi tluk ih kan ruah khawh le khawh lo, fim le fim lo, thiam le thiam lo ah khin si lo in, Baibal chung Pathian upadi hna khi Krifabu caah cun a za cia mi a si. Pathian nih Genesis chung thil a ser tik ah minung nih zei te hmanh khi a bawm lo. A zoh hmanh a zoh pi lo. Ziah cu tin na ti khawh? Na luan tuk na ka ti men lai. Zei dang vial te a ser dih hnu lawng ah a dongh nak cem lawng ah pei maw minung cu a ser ko cu. Minung nih a mah ser a si hlan ( a chuah hlan) ih Pathian thil sermi cu zei tih dah va bawm kho seh na ti? Minung, Pathian kutchuak, ih a rian cu Pathian tuah cia mi, PTHIAN NIH A THA a ti cia mi kha chap lo in cucu i rinh top kha a si ko.

IKor. 14:37 ah “A hohmanh nih Pathian lamkaltu ka si ti in aa ruah ah siseh, thlarau laksawng ngei mi ka si ti ih aa ruah ah siseh, a hngalh awk cu, nan sin i ka tial mi hi Bawipa nalbia a si, ti kha a si” tiah a si. TIAL MI BAIBAL, PATHIAN BIA hi kan caah a za ko lo maw? Pathian lamkal tu a ti mi zong nih siseh, Profet ka si a timi zong nih a tahnak ding cu hi tialmi Pathian bia hi a si ko.

IITim. 3:16 ah cun “Cathiang hi a dihlak in Pathian thaw chuah hnawh mi a si i biaktak cawnpiaknak caah le palhnak cawnpiak nak alnak caah le palhmi remhnak caah le dingte in nunnakding cawnpiaknak caah a qhahnem mi a si” a ti. A si hrim ko. CAWNPIAKNAK ca zong ah tial mi Pathian bia, PALHNAK REMHNAK, BIATAK CAWNPIAKNAK, ALNAK ca zong ah qialmi Pathian bia hi a za ko. Minung nih an sermi upadi le kalning hna cun meeting ah ceih a si ih a dih tik ah cu an tial mi vial te cu Pathian lungtlinpi nak, lak ding ah , thluchuah pekpiak ding ah Pathian sin ah hei ap a si tawn. Tial mi Pathian bia cu Pathian nih lungtlin pi ding in le thawhchuah hnawk ding in ap ih thlacam than a hau lo. Zeicahtiah Thiangthlarau in thaw a chuahhnawh cia mi a si. Bu nih Pathian thualchuah pek ding mi minung sermi phung in kal a si. A nung mi Pathian krifabu ve cu, Pathian thawchuah hnawh cia le thluachuah pekcia mi tialmi Pathian bia (thlarau phung) in kal a si.

Daan le dun, phung le phai, a um lo ti hna cu a si duh lo tlau nak lam pei a si cu. Tih nung a si an kan ti tawn. A hman, phung le phai, daan le dun um lo cun mi pa hnih zong i hruai khawh a si lo. Mi tampi zong, ram zong, khua zong, inn chungkhar zong i qhithruai khawh a si lo. Pathian krifabu unau rual nih hin phung le phai a hau lo kan ti tik ah kan ngeih lo khi a si lo. A mahbel minung nih a tha ti ih a ruah in a ceihkhan hnu ih tamdeuh lungtlinnak lak ih tial mi bel kan ngei lo. Phung le phai kan ngei tuk teh, cucu Pathian bia hi a si. Minung qialmi kan ngeih lo ruang ah vaivuan ih lam tlau ding hna na phang maw? Minung ser mi phung nak in Pathian sermi phung a tha deuh ko tiah ka zumh si.